|
Bo to się wszystko tak zaczęło .... |
|
W dniu 04 maja 2013 roku Witold Kowalski i Marian Bobelak przeprowadzili rekonesans okolic grup warownych „Cegielnia” i „Marianowo”. Celem rekonesansu miało być potwierdzenie założeń programu przyszłej majówki, która planowana była na dzień 18 maja 2013 roku.
Widok w kierunku na Jezioro Chmiel Duży. | Witold Kowalski po wyjściu ze schronu. | |||
Zasadniczym punktem programu pobytu w okolicach tych grup warownych miało być zwiedzenie fortyfikacji „Marianowa”, z tego względu, że położone są one w głębi lasu i dotarcie do nich stwarza problem komunikacyjny (marsz pieszy na odległość ok. 4 km) .
Po raz pierwszy organizator przyszłej majówki Witold Kowalski przyznał, że w tym miejscu znalazł się po raz pierwszy i odważył się wejść do schronu przez niewielkie wejście widoczne na zdjęciu.
Po tym rekonesansie zapadła decyzja.
18 maja 2013 roku | ||||||
Szlakiem umocnień Wału Pomorskiego | ||||||
Program majówki:
09.00 – 09.30 |
Zebranie uczestników w wyznaczonych punktach miasta, pobranie cateringu |
|||
09.30 – 10.30 | Zwiedzanie ekspozycji muzealnej Wału Pomorskiego „Cegielnia” | |||
10.30 – 11.00 | Przerwa na kawę pod wiatą muzeum | |||
11.00 – 12.30 |
Spacer po lesie i zwiedzanie umocnień Wału Pomorskiego „Marianowo” |
|||
12.30 – 13.00 | Przejazd do stanicy harcerskiej w Czechyniu | |||
13.00 – 15.30 | Grilowanie pod wiatą | |||
15.30 – 16.00 | Powrót do Wałcza |
Zgodnie z programem „Majówki” pierwszymi uczestnikami, którzy zajęli miejsca w autokarze już przed godz. 9-tą byli mieszkańcy Zatorza.
Po zebraniu wszystkich uczestników ulicą Południową udaliśmy się w kierunku umocnień Wału Pomorskiego „Cegielnia” .
Po przyjeździe do rejonu Umocnień Wału Pomorskiego "Cegielnia", jeszcze w autokarze zabrał głos kierownik zorganizowanej majówki - Prezes Koła nr 10 imienia Ziemi Wałeckiej ZŻWP Witold Kowalski.
„Witam Państwa na majówce zorganizowanej w/g planu Koła nr 10 im. Ziemi Wałeckiej Związku Żołnierzy Wojska Polskiego i Klubu Współpracy Międzynarodowej w Wałczu.
|
||||
Organizacją majówki zajmowali się: Panie Maria Flanc i Janina Kowalska oraz Tadeusz Rojewski. Ja swoimi pomysłami komplikowałem Im pracę. |
Maria Flanc | Janina Kowalska | Tadeusz Rojewski, | ||||
Jest to już czwarta wycieczka zorganizowana przez wymienione dwie organizacje pozarządowe. W rozmowach organizacyjno-informacyjnych padało nieformalne określenie „zwiedzanie bunkrów”. Zamiarem organizatorów było zorganizowanie wypoczynku na łonie majowej przyrody, pokazanie ekspozycji muzeum Wału Pomorskiego, oraz piknik w miejscowości Czechyń.
Pokazując ekspozycje muzeum chcieliśmy wywołać refleksję na temat naszej historii.
Na terenie państwa Polskiego znajdują się trzy linie obronne:
Szlak Orlich Gniazd XIV wieczne umocnienia za czasów panowania Kazimierza Wielkiego na pograniczu polsko-czeskim.
Często w miejscu drewnianych grodów, wybudowano szereg warownych zamków m.in. w Ojcowie, Olsztynie, Lelowie, Bobolicach i Mirowie, w celu zabezpieczenia ówczesnej stolicy – Krakowa i ochrony granic państwa;
System twierdz: Modlin – Zegrze – Różan – Ostrołęka – Łomża
wybudowany wzdłuż dawnej granicy rosyjsko-pruskiej w drugiej połowie XIX wieku
i początku XX wieku;
Umocnienia Wału Pomorskiego zostały wybudowane przez Niemców w latach trzydziestych i rozbudowywane w 1944 roku ubiegłego wieku wzdłuż dawnej granicy z Polską na odcinku 275 km ciągnącego się od Gorzowa Wielkopolskiego do wybrzeża Morza Bałtyckiego w okolicach Darłowa.
Ten system obronny Niemcy zbudowali początkowo jako zabezpieczenie przed ewentualnym zagrożeniem ze strony Polski, a ponadto jako przyszłą osłonę rejonów koncentracji swoich wojsk przed planowanym uderzeniem na Polskę w 1939 roku.
W tym pasie obronnym planowano wybudowanie około 900 obiektów fortyfikacyjnych z czego zdążono wybudować ponad 700, pozostałe zaś obiekty zamierzano wybudować w okresie mobilizacyjnym.
W rejonie Wałcza zbudowany został najsilniejszy węzeł obronny w skali całego Wału Pomorskiego, składający się m.in. z dwóch grup warownych pod nazwami „Cegielnia” i „Marianowo”.
O przełamanie obrony niemieckiej na przełomie stycznia i lutego 1945 roku w rejonie tym toczyły się zacięte walki o miasto prowadzone przez 47 Armię Radziecką I Frontu Białoruskiego i 1 Armię Wojska Polskiego.
A refleksją wynikającą ze znajomości historii niech będzie fakt, że żadna granica nie jest na zawsze, a o terytorium swojego kraju powinni się troszczyć wszyscy obywatele.
Mam nadzieję, że mile spędzicie Państwo dzisiejszy dzień. Naszym przewodnikiem po tym rejonie umocnień będzie: |
||||
Kolega Marian Bobelak. |
||||
Dziękuję Państwu za uwagę.” |
||||
Kolega Marian Bobelak zwrócił się do uczestników:
„Zapraszam Państwa do zwiedzania pozostałości fortyfikacji grupy warownej „CEGIELNIA”, która to po przeprowadzonej częściowo rewitalizacji została udostępniona w dniu 5 maja 2012 roku (była wówczas sobota) dla szerokiej rzeszy zwiedzających ten obiekt.”
Kilka zdjęć po wyjściu z autokaru.
Na następnych kilku zdjęciach Marian Bobelak zapoznaje uczestników z historią powstawania obiektów w tym rejonie. |
||||
Zdzisław Kępa, Marian Bobelak, Andrzej i Jolanta Kawczyńscy, Marian Maciejewski, Marek Lewandowski, Agata Górko, Teresa Maciejewska. | Andrzej i Jolanta Kawczyńscy, Agata Górko, Marek Lewandowski, Teresa i Marian Maciejewscy, Piotr Szymczak, Danuta Gajewska, Tadeusz Rojewski. | |||
Danuta Gajewska, Tadeusz Rojewski, Józef Kowalski, Witold Bień, Florian Woźniak, Barbara Bień, Mieczysław Fryza, Witold Staniszewski. |
Od lewej: Piotr Szymczak, Tadeusz Rojewski, Jan Sobieski. |
|||
Od lewej: Józef Kowalski, Tadeusz Rojewski, Jan Sobieski, Florian Woźniak. | Franciszek Ryder, Ireneusz Górko, Jadwiga Małaszko, Agata Górko. | |||
Na pierwszym planie Jolanta i Andrzej Kawczyńscy, Zdzisław Kępa. | Od lewej: Barbara i Witold Bieniowie, Mieczysław Fryza, Ryszard Mizerski. | |||
Po tym krótkim rysie historii udajemy się na trasę zwiedzania pierwszego obiektu jakim są pozostałości po schronie garażowym armat przeciwpancernych.
Uczestnicy w czasie przemarszu do pierwszego zwiedzanego obiektu. | ||||
Plansza przedstawiająca wygląd schronu – garażu armat przeciwpancernych. |
Te ruiny to dawny schron prezentowany na poprzednim zdjęciu. | |||
Marian Bobelak opisowo opowiada o przeznaczeniu danego schronu. | Wśród uczestników widać duże zainteresowanie. | |||
Od lewej: Witold Staniszewski, Andrzej Kawczyński, Zdzisław Kępa, Franciszek Ryder, Barbara Bień, Piotr Szymczak, Tadeusz Rojewski, Teresa i Marian Maciejewscy. | Ryszard Mizerski, Krystyna Karbowniczek, Maria Flanc, Ignacy Milc, Jadwiga Małaszko. | |||
Od lewej: Tadeusz Rojewski, Piotr Szymczak, Jan Sobieski. | Państwo Agata i Ireneusz Górko. |
W czasie przemarszu do kolejnych miejsc zwiedzania, uczestnicy z zainteresowaniem podziwiali rozkwitającą w tym czasie przyrodę.
Podchodzimy na niewielkie wzniesienie. |
||||
|
Kolejnym obiektem na naszej trasie są pozostałości po schronie obserwacyjnym położonym na północno-wschodnim krańcu grupy warownej skąd rozciąga się ciekawy krajobraz charakterystyczny dla roli jaką miał ten schron do spełnienia.
Tak na planszy przedstawiony został schron obserwatora artylerii. | Tyle z niego pozostało. | |||
Z tego miejsca rozciąga się wspaniały widok na okolicę. | ||||
Pani Maria Flanc na czele całej grupy. | W drodze do kolejnego punktu zwiedzania. | |||
Kolejnym miejscem do którego zdążaliśmy i dotarliśmy był jeden z dwóch wchodzących w skład grupy warownej „Cegielnia” tzw. B-Werków inaczej także określanych mianem Kern-Werkiem.
Schron ten pełnił funkcję schronu biernego jeśli chodzi o ten osunięty ze skarpy blok betonu, a który podziemnym tunelem (poterną) połączony był ze stanowiskiem bojowym znajdującym się na skarpie wysuniętym w kierunku wschodnim.
Plansza przedstawiająca jak był połączony schron bierny ze stanowiskiem bojowym. |
Widoczne oba schrony połączone podziemnym tunelem. Z lewej schron bierny z prawej bojowy. |
|||
Marian Bobelak przedstawia przeznaczenie schronu. |
Przy schronie umieszczony jest krzyż z informacją o tragicznej śmierci mieszkańca Wałcza. |
|||
Po dojściu do wspomnianego stanowiska bojowego po raz pierwszy usłyszeliśmy prawdziwą historię tego symbolicznego miejsca oznaczonego krzyżem i tablicą.
Pani Barbara Bień była wówczas Siostrą Oddziałową na Oddziale Nerwic 107 Szpitala Wojskowego. |
||||||
Pan Ignacy Milc był wówczas zatrudniony w 107 Szpitalu Wojskowym na Oddziale Chirurgicznym. |
||||||
Pani Barbara Bień powiedziała:
„Pan Matysko leczył się w Oddziale Nerwic 107 Szpitala Wojskowego.
W ramach terapii grupowej pacjenci wychodzili do miasta na seanse filmowe i zwiedzanie ciekawych miejsc Wałcza. Feralnego dnia była zaplanowana wycieczka na zwiedzanie schronów, tam właśnie p. Matysko uległ wypadkowi. Uszkodził tętnicę udową i zmarł na miejscu.”
W czasie kiedy zwiedzaliśmy poszczególne pozostałości umocnień obronnych
Państwo Janina i Witold Kowalscy
przygotowali uczestnikom mały poczęstunek.
Była kawa, herbata, ciasto i napoje chłodzące.
Państwo Janina i Witold Kowalscy przygotowują kawę. |
I już są pierwsi goście. Państwo Barbara i Witold Bieniowie. |
|||
Od lewej: Mieczysław Fryza, Marek Lewandowski, Jadwiga Małaszko, Piotr Szymczak, Tadeusz Rojewski, Józef Kowalski, Danuta Gajewska, na zdjęciu tyłem: Barbara Bień i Marian Bobelak. | Jan Sobieski, Józef Mizera, Grzegorz Rutkowski, Maria Flanc, Witold Staniszewski. | |||
Państwo Jolanta i Andrzej Kawczyńscy. | Pani Jadwiga Małaszko i Pan Franciszek Ryder. | |||
Państwo Teresa i Marian Maciejewscy. | Panie: Danuta Gajewska i Teresa Maciejewska. | |||
Od lewej: Henryk Wlaź i Piotr Szymczak. | Od lewej: Mieczysław Fryza i Marek Lewandowski. | |||
Od lewej: Witold Staniszewski i Ryszard Mizerski. | Na pierwszym planie od lewej: Józef Mizera i Jan Sobieski. | |||
W trakcie poczęstunku każdy z uczestników otrzymał przewodnik
Fortyfikacje Wału Pomorskiego w okolicy Wałcza.
Który opracował Marcin DUDEK
przy współpracy Jerzego SADOWSKIEGO.
Każdy zainteresowany otrzymanym przewodnikiem. |
Kolejnym miejscem zwiedzania była ekspozycja mieszcząca się w pawilonie wystawowym, w którym między innymi można było zobaczyć:
Motocykl Triumph [TWN] BD 250 W [ Niemcy ]. | Broń strzelecką. | |||
Umundurowanie żołnierzy polskich i radzieckich. | ||||
Umundurowanie żołnierzy niemieckich. | ||||
Obok pawilonu wystawowego można było podziwiać sprzęt bojowy znajdujący się w ekspozycji plenerowej. |
||||
Egzemplarze broni pancernej. | ||||
Katiusza. | Czołg jest jeszcze w renowacji. | |||
Najciekawszym miejscem do zwiedzania jest niewątpliwie kolejny B-Werk, który pełnił funkcję bojową, a jednocześnie stanowi najdłuższy tego typu schron występujący na terytorium Polski, którego długość wynosi ponad 47 metrów.
Prezentowana ruina połączona jest podziemnym tunelem (poterną) o długości 86 metrów ze stanowiskiem bojowym wysuniętym w kierunku zachodnim.
Plansza przedstawia wirtualny rysunek tego schronu pokazuje wyposażenie stanowiska bojowego nakrytego kopułą pancerną mieszczącego dwa karabiny MG-42. | Przed wejściem do schronu. | |||
Od lewej: Ignacy Milc, Andrzej i Jolanta Kawczyńscy, Marian Bobelak. | Od lewej: Henryk Wlaź, Marek Lewandowski, Jan Sobieski. | |||
Od lewej: Andrzej Kawczyński, Jadwiga Małaszko, Ignacy Milc, Ryszard Mizerski, Marian Bobelak, Henryk Wlaź. | Pani Danuta Gajewska, Piotr Szymczak, Tadeusz Rojewski, Ignacy Milc, Andrzej Kawczyński. | |||
Po zakończeniu zwiedzania wybranych obiektów fortyfikacyjnych grupy warownej „Cegielnia” przemieściliśmy się autokarem do stanicy harcerskiej w Czechyniu.
Powrót uczestników do autokaru. | W autokarze z lewej Marian Bobelak, z prawej Witold Kowalski. | |||
Kilka zdjęć z przejazdu autokarem.
Na pierwszym planie Krystyna Karbowniczek i Ignacy Milc. | Pierwsi od lewej: Maria Flanc i Witold Staniszewski. | |||
Widoczni od lewej: Jan Sobieski, Mieczysław Fryza, Piotr Szymczak, za Nimi Agata i Ireneusz Górkowie. | Na pierwszym planie: Agata i Ireneusz Górkowie, za Nimi Jadwiga Małaszko, Marian Maciejewski, Józef Kowalski, Janina Kowalska, Franciszek Ryder. | |||
Od lewej: Jadwiga Małaszko, Marian Maciejewski, za Nimi Józef Kowalski, Janina Kowalska, Franciszek Ryder. | Na pierwszym planie: Marek Lewandowski, za Nim Jolanta i Andrzej Kawczyńscy, Florian Woźniak. | |||
Od lewej: Henryk Wlaź, Tadeusz Rojewski,za Nimi: Marek Lewandowski, Józef Domińczak, Jolanta Kawczyńska. | Od lewej: Teresa Maciejewska, Danuta Gajewska, za Paniami Henryk Wlaź, Tadeusz Rojewski, Marek Lewandowski, Józef Domińczak, Jolanta Kawczyńska. | |||
Na pierwszym planie od lewej: Zdzisław Kępa, Ryszard Mizerski. za Nimi Teresa Maciejewska i Danuta Gajewska. | Państwo Barbara i Witold Bieniowie, za Nimi Ryszard Mizerski. | |||
Po krótkim przejeździe dotarliśmy do
REZERWATU PRZYRODY „DOLINA RURZYCY”.
Po wyjściu z autokaru dał się słyszeć szum płynącej rzeki i piękny koncert ptaków.
W stanicy powitał nas gospodarz obiektu Pan Andrzej Solak, będący jednocześnie
strażnikiem leśnym w Nadleśnictwie Płytnica.
Gospodarz obiektu p. Andrzej Solak. | Wokół znajdują się plansze poglądowe. |
Pan Andrzej Solak, ten z prawej to były żołnierz 2 Brygady Łączności pełniący służbę w latach 1987-89 w kompanii kablowej por. Jerzego Sroki w batalionie radioliniowo-kablowym dowodzonym wówczas przez mjr Józefa Kowalskiego (ten po lewej obecny z nami na majówce). |
||||||
Uczestnicy majówki zajęli miejsca pod wspaniałą wiatą z kominkiem i rozpoczęli biesiadowanie.
Ogólny widok wiaty z kominkiem. |
||
Jak przystało na GOSPODYNIĘ MAJÓWKI rozdziałem zupy grochowej zajęła się Pani Janina Kowalska dzielnie Jej w tym pomagali: Piotr Szymczak i Grzegorz Rutkowski.
Proszę jeszcze łyżka do grochówki przypomina Grzegorz ... | Grochówkę odbiera Jan Sobieski. Jasiu! – proszę jeszcze bułeczkę - mówi Piotr Szymczak. | |||
Na odbiór grochówki oczekuje Zdzisław Kępa. | Grochówkę odbiera Henryk Wlaź, w kolejce oczekuje Ireneusz Górko. | |||
Grochówkę odbiera Józef Domińczak, w kolejce oczekuje Marek Lewandowski. | Grochówkę odbiera Marek Lewandowski, w kolejce oczekuje Franciszek Ryder i Witold Bień. | |||
Grochówkę odbiera Witold Bień, w kolejce oczekuje Ryszard Mizerski. | Jak widać grochówka wszystkim smakuje. | |||
Na pierwszym planie od lewej: Ireneusz Górko, Uczestnicy „Majówki” w trakcie biesiady. Józef Domińczak, Marian Bobelak, Agata Górko. W tle od lewej: Witold Kowalski, Piotr Szymczak, Grzegorz Rutkowski, Janina Kowalska. |
Uczestnicy „Majówki” w trakcie biesiady. | |||
Na pierwszym planie: Agata Górko, Ireneusz Górko i Józef Domińczak. | Na pierwszym planie od dołu: Marek Lewandowski, Tadeusz Rojewski, Jan Sobieski, Henryk Wlaź, Józef Mizera i Józef Kowalski. | |||
Od lewej: Józef Mizera, Agata Górko, Marek Lewandowski, Tadeusz Rojewski, Jan Sobieski. | Od lewej: Krystyna Karbowniczek, Ignacy Milc, Piotr Szymczak, Grzegorz Rutkowski, Witold Kowalski. | |||
Po zjedzeniu grochówki i krótkiej przerwie uczestnicy zostali zaproszeni przez naszego fotografa Henryka Wlazia do przemieszczenia się na polanę w celu wykonania pamiątkowego wspólnego zdjęcia.
Silni, zwarci, zorganizowani i gotowi do kolejnej „Majówki”. Od lewej stoją: Ireneusz Górko, Marek Lewandowski, Agata Górko, Tadeusz Rojewski, Grzegorz Rutkowski, Piotr Szymczak, Józef Domińczak, Jadwiga Małaszko, Witold Kowalski, Jolanta Kawczyńska, Andrzej Kawczyński, Maria Flanc, Ignacy Milc, Krystyna Karbowniczek, Danuta Gajewska, Barbara Bień, za Nią Franciszek Ryder, Witold Staniszewski, Teresa Maciejewska, Marian Maciejewski, Jan Sobieski, Mieczysław Fryza, Józef Kowalski, Siedzą od lewej: Ryszard Mizerski, Zdzisław Kępa, Janina Kowalska, Na trawie od lewej: Florian Woźniak, Marian Bobelak, Józef Mizera, Witold Bień, Henryk Wlaź. |
||
Po wykonaniu zdjęcia dalej kontynuowano biesiadowanie, w kominku każdy mógł opiekać kiełbaski, a przy ich konsumpcji popijać schłodzonym piwkiem.
Na pierwszym planie Józef Mizera, Józef Kowalski, Ireneusz Górko. | Pani Barbara Bień, Zdzisław Kępa, Ryszard Mizerski. | |||
Pani Jadwiga Małaszko, Franciszek Ryder, Mieczysław Fryza. | Państwo Jolanta i Andrzej Kawczyńscy. | |||
W kominku już się pali. |
Od dołu: Witold Bień, Witold Staniszewski, Marian Maciejewski, Ireneusz Górko, Witold Kowalski. |
|||
Od dołu: Grzegorz Rutkowski, Piotr Szymczak, Mieczysław Fryza, z prawej Marian Bobelak. | Od lewej: Andrzej Kawczyński, Marian Maciejewski, Franciszek Ryder, Ignacy Milc i Witold Bień. | |||
Państwo Janina i Witold Kowalscy. | Pani Agata Górko i Marian Bobelak. | |||
Marian Bobelak, Witold Bień, Florian Woźniak. | Marek Lewandowski, Tadeusz Rojewski, Jan Sobieski, Józef Kowalski, Henryk Wlaź. | |||
Marian Bobelak. |
Pani Krystyna Karbowniczek, Ignacy Milc, Grzegorz Rutkowski. | |||
Andrzej Kawczyński. | Pierwszy plan: Ryszard Mizerski i Marian Bobelak. | |||
Franciszek Ryder i Mieczysław Fryza. |
Pani Danuta Gajewska, Marian i Teresa Maciejewscy. |
|||
Niektórzy z uczestników wybrali się na sesję zdjęciową nad Jezioro Krępsko Średnie.
Od lewej: Tadeusz Rojewski, Janina Kowalska,Marek Lewandowski, Krystyna Karbowniczek, Jan Sobieski. | Od lewej: Henryk Wlaź, Janina Kowalska, Marek Lewandowski, Krystyna Karbowniczek, Jan Sobieski. | |||
Nadszedł jednak czas powrotu.
Kierowca już przygotowany do powrotnej jazdy – zaprasza uczestników. | ||||
Pogoda dopisała, wszyscy zadowoleni wracali do Wałcza.
Jak już byliśmy w autokarze zaczął padać deszcz.
Uczestnicy bardzo serdecznie podziękowali organizatorom za włożony wysiłek w czasie przygotowywania „Majówki” i tak jak w podpisie pod wspólnym zdjęciem są gotowi do następnej wyprawy.
Specjalne podziękowania pod adresem Państwa Kowalskich i Pani Marii Flanc jak również wszystkim Paniom, które zgotowały nam tak wspaniałą atmosferę skierował
Marian Bobelak.
WITEK! Daruję Ci to „Marianowo”, ale pamiętaj, że jestem do Twojej dyspozycji nawet o 14-tej w nocy... |
||||
Materiał zebrał i opracował: Grzegorz Rutkowski
Współpraca: Marian Bobelak
Wypowiedzi dostarczyli: Witold Kowalski
Marian Bobelak
Barbara Bień
Zdjęcia: Grzegorz Rutkowski
Henryk Wlaź
Marian Bobelak